En enerjik yatırım

[AegeaN BluE]

En enerjik yatırım

Hidrojene dayalı enerji için 20 milyon dolar harcayan Vestel, ilk yaptığı yakıt pilini tanıttı

Türkiye'nin önde gelen tüketici elektroniği firmalarından Vestel iki yılda yaklaşık 20 milyon dolar harcadığı ve hidrojen kullanarak enerji ürettiği yakıt pili teknolojisinin ürünlerini vitrine çıkarıyor. Yıl sonundan önce piyasaya çıkarılacak 'katı oksit yakıt pili' ile evlerin ısınma ve aydınlanma ihtiyaçları ilk aşamada doğalgaz-elektrik faturalarının yüzde 85'i, 2008 sonundan itibaren de yüzde 10'u kadar bir harcamayla karşılanabilecek.

Yenilenebilir enerji teknolojileri üzerinde çalışan Vestel, geliştirdiği yakıt pili ürünlerini piyasaya sürme aşamasına geldi. Vestel İş Geliştirme ve Stratejik Planlamadan Sorumlu İcra Kurulu Üyesi Cengiz Ultav tarafından dün bir basın toplantısıyla tanıtılan yakıt pilleri arasında bulunan 'katı oksit yakıt pili' 2007 yılı sonlarına doğru satışa sunulacak.

Ultav'ın verdiği bilgiye göre yakıt pillerinin sertifikasyon işlemi üç ayda tamamlanacak. Ardından üç ay süreyle tüketiciler tarafından test edilip piyasaya çıkartılacak. İlk versiyonu doğalgazlı olacak piller evlerde toplam elektrik ve doğalgaz harcamasını yüzde 15 düşürecek miktarda enerji üretecek. Ultav, 2008 sonlarına doğru katı oksit yakıt pillerinde bir küçük parça değişimiyle doğalgaz yerine su kullanılacağını söyledi. Böylece Vestel'in bu yakıt pilini satın alanlar, 2008 sonunda küçük bir parça değişikliğiyle pillerini doğalgaz yerine suyla çalışır hale getirecek. Suyun devreye girmesiyle bir ev mevcut elektrik ve doğalgaz faturasının yüzde 10'u kadarlık bir harcamayla ısı ve elektrik ihtiyacını karşılayabilecek.

Fiyatı 5 bin dolar

Vestel, evlerde enerji ihtiyacını karşılayacak katı oksit yakıt pillerinin 1 kilovat saat enerji üretecek olanın fiyatını 5 bin dolar civarında belirledi. Türkiyede bir evin ortalama saatlik enerji ihtiyacının 2.5 kilovat düzeyinde olduğu tahmin ediliyor. Bu durumda bu pille enerji ihtiyacını karşılamak isteyenlerin yapacağı yatırım 12-12 bin 500 dolar arasında değişecek. İlk başta pahalı ve yapılan yatırımın ancak 6 yılda amorti edilebildiği görülen katı oksit yakıt pilleri, sulu kullanımın başlamasıyla kendisini 1 yılda amorti edebilecek. Ultav, Japonya Başbakanı'nın evindeki 51 bin dolarlık benzer sistemde yatırımın 42 bin dolarının devlet, 9 bin dolarının ise kendisi tarafından karşılandığını belirtti.

'Hayal noktasını geçtik'

Yenilenebilir enerji teknolojileri konusunda ciddi adımlar attıklarını anlatan Ultav, "Artık yaptıklarımız hayal noktasını geçti, fırsat haline geldi. Hidrojen enerjisi alanında yaklaşık iki yıldır uzman bilim adamlarından oluşan bir ekiple sürdürdüğümüz çalışmalardan son derece başarılı sonuçlar elde ettik. Bugün vardığımız noktada deterjan hammaddesi olarak ihraç edilen borakstan hareketle sodyum bor hidrür bazlı 'hidrojen süngeri' ileri malzemesini, telsizden dizüstü bilgisayara, radyodan buzdolabına çeşitli kapasitelerde sayısız gereci çalıştıracak PEM (Proton Exchange Membrane) yakıt pillerini, evlerin her türlü enerji gereksinimini karşılayacak katı oksit yakıt pillerini, yüzde yüz çevre dostu kuru pilleri ve yüksek verimlilikteki özgün elektroliz metodumuzla sudan hidrojen elde etme sistemini geliştirdik. Sertifikasyon ve deneme süreçlerinin ardından üretime hazır olacağız."

Bor sünger oldu

Vestel, yenilenebilir enerji teknolojileri konusunda yaptığı Ar-Ge çalışmalarında dünyada bu konuda 'devrim' sayılabilecek buluşlara da imza attı. Yakıt pillerinde kullanılan hidrojen normal şartlarda oksijenle belirli karışım halinde temasa geçtiğinde patlayıcı, büyük hacim kaplayan bir yakıt. Hidrojenin tehlikesiz ve güvenli taşınması ve az yer kaplayacak şekilde depolanmasının en verimli yollarından biri sodyum bor hidrür içine gömülmesi.

Sodyum bor hidrür bir tür 'hidrojen süngeri' gibi davranarak hidrojenin düşük maliyetlerle tehlikesiz bir şekilde taşınabilmesine ve depolanabilmesine olanak veriyor. Dünya bor üretiminin yüzde 70'ini ise Türkiye gerçekleştiriyor. Vestel, deterjan hammaddesi olarak tonu 314 dolara yurtdışına ihraç edilen borun, basit bir türevi olan borakstan hareketle kendi geliştirdiği ve patentlediği sodyum bor hidrür üretim yöntemiyle yurtdışı fiyatı tonu 50 bin dolar olan ileri malzemeyi tamamen yerli kaynaklarla geliştirdi. Vestel'in geliştirdiği ve kendi adına uluslararası patent başvurusu yaptığı bu teknoloji sayesinde dünyada kilosu 50 dolara mal edilen sodyum bor hidrür, 15 dolara elde edilebilir duruma geldi. Vestel'in hedefi bu maliyeti 5 dolara indirmek. Sodyum bor hidrür sayesinde hidrojen mevcut boru hatları, tüpler ve tankerlerle nakledilebilecek. Böylece mevcut altyapıyla gelecekte evlere ve sanayi tesislerine doğalgaz yerine hidrojen dağıtımı yapılabilecek.

'Çin bizi heveslendirdi'

Ultav, kendilerini yakıt pili teknolojisindeki yatırımlarını artırmaya Çin ve Hindistan'ın doymak bilmez enerji taleplerinin heveslendirdiğini belirterek "Bu iştahlı talebe petrol dayanmaz. Bu nedenle hem yatırımlarımızı, hem de hızımı artırdık. 2007 sonunda ilk yakıt pilimizi bu nedenle çıkarıyoruz" dedi.

Dünya petrol devlerinin son 10 yılda tek bir rafineri yatırımı yapmadığını ve tanker siparişi vermediğini anlatan Ultav, "Bakın BP, Shell rafineri yapmıyor, tanker almıyor. Çünkü artık dünyada petrolün geleceğinin olmadığına inanıyorlar" diye konuştu.

Yakıt pillerinde kullanılan hidrojeni elde etme yöntemlerinden birinin de su elektrolizi olduğunu belirten Cengiz Ultav şunları kaydetti: "Ancak bugüne kadarki elektroliz teknolojilerinde sudan 1 metreküp hidrojen elde edebilmek için 4-5 kilovatlık enerji harcanıyor. 1 metreküp hidrojen yakıt pillerinde 3 kilovatlık enerjiye dönüşüyor. Dolayısıyla 3 kilovatlık enerji icin 5 kilovat enerji harcamak ekonomik değil.

Ancak geliştirdiğimiz bir elektroliz teknolojisi sayesinde sudan 2.7 kilovatlık enerjiyle 1 metreküp hidrojen elde edilebiliyor. Kısa sürede bu enerji miktarını 2 kilovata çekeceğiz. Böylece yakıt pilleri için sudan hidrojen elde etmek ekonomik hale geldi. Bu teknolojimizi de kendi adımıza patentledik."

Katı oksit yakıt pili nasıl çalışıyor?

*Piyasaya çıkacak ilk pillerde doğalgaz kullanılacak. Pilin içine giren doğalgaz kimyasal katalizörler üzerinden geçiriliyor.

*Bu sırada içindeki hidrojenin yüzde 92'sini katalizörde bırakıyor. Daha sonra hidrojen bir membrandan (süzgeç) geçerken elektronu alınarak elektrik akımı elde ediliyor. Bu elektrik akımı bir bakır kablo ile konutun elektrik sisteminin girişindeki bir küçük aygıtta doğru akımdan alternatif akıma çevriliyor ve tüketiliyor.

*Eve verilen elektrik akımı (elektronlar) sistemde kullanıldıktan sonra tekrar yakıt piline dönüyür. Pilin içinde hidrojenin kalan protonu, havadan alınan oksijenle tekrar bir kimyasal reaksiyona girerek ısı (650 santigrat) ve suya dönüşüyor. Isı pilin etrafındaki bir eşanjör vasıtasıyla kaloriferdeki suyu ısıtıyor. Sistem gün içinde açığa en fazla iki teneke saf ve arıtılmış su çıkarıyor. Bunu çeşitli alanlarda değerlendirmek mümkün.

*Fazla elektrik üretilmesi durumunda bunun satışı için yasal düzenleme gerekiyor. Ancak fazla elektriği depolamak da mümkün. Sistem sürekli devrede değil, ancak ihtiyaç olduğu zaman devreye giriyor. Örneğin buzdolabının ısısı yükselip kompresörün devreye girmesi veya elektrik düğmesine basılması durumunda devreye giriyor.

Yakıt pili en lüks projede

Ultav, Zorlu Grubu'nun 800 milyon dolara satın aldığı İstanbul Zincirlikuyu'daki Karayolları arazisinde gerçekleştirilecek ve çok lüks olacağı belirtilen projenin enerji ihtiyacının yakıt pilleriyle sağlanacağını söyledi. "Bunu, beceremezsem kendimi asarım' diyen Ultav, şöyle konuştu: "Ahmet Nazif bey, araziyi satın aldıktan sonra zaten direktif verdi. 'Bunu yapamazsan gözüme gözükme' dedi. Konuya bu kadar önem veren bir şirketin böyle bir projede bunları kullanmaması zaten düşünülemez. Yakıt pilini diğer projelerimizde de kullanacağız. Eğer bunu yapamazsak kendimi asmam gerek."

'Enerji kuzeyin suyuyla, güneyin güneşinden gelsin'

Yakıt pillerinde kullanılan hidrojenin sudan elde edilmesini ekonomik hale getiren elektroliz teknolojisi ve hidrojenin boru hatları ile heryere güvenle taşınabilmesini sağlayan 'hidrojen süngeri'ni 5'de 1 ucuza elde etmeyi başaran Cengiz Ultav, "Karadeniz'de Bartın'da sudaki hidrojen sülfürün içinden hidrojeni ayrıştıracak bir tesis düşünün. Bu tesisin yanında da hidrojeni taşımanızı sağlayacak sodyum bor hidrür tesisimiz olsun. Toroslar'ın tepesine de güneş panelleri kurup bundan elde edeceğiniz 750 derecelik ısı ile de hidrojen elde ettiğinizi varsayın. Karadeniz'de ve Toroslar'da elde ettiğiniz hidrojeni boru hatlarıyla Türkiye'nin heryerine ulaştırmak ve son tüketiciye sunmak mümkün" dedi.

Radikal