Hazreti İsa’nın dili bir tek bu köyde konuşuluyor

[tarihogretmeni]

Şam’a 56 kilometre uzaklıkta, sıradağlar gibi uzanan kayalıkların üzerine inşa edilmiş ilginç bir köy Malula. Dağın tepesine tırmanan bir merdiven gibi kademe kademe inşa edilmiş evleri, bazen bir mağaranın içine doğru uzanıyor; bazen bir evin orta yerinden kocaman bir kaya kütlesi dışarıya bel veriyor.

Bir evin damı, komşu ev için balkon vazifesi görüyor. Evleriyle Mardin’i de andırıyor Malula. Ancak burayı ilginç kılan asıl özellik mimarisi değil; Hazreti İsa’nın konuştuğu dil olan Ârâmice’nin günlük hayatta yalnızca Malula’da konuşuluyor olması.

Ârâmiler, milattan önce iki bin yılın son çeyreğinde Suriye çölünde yaşamış, daha sonra Basra Körfezi’nden Amanos Dağları’na kadar yayılmış eski bir kavim. Bu kadar geniş bir coğrafyaya yayıldıkları için de Sâmî dil ailesine giren dilleri uzun süre kullanılmış, birçok lehçeye ayrılmış ve zamanla unutulmaya yüz tutmuş. İbrani diline yakın akraba olan Ârâmiceyle yazılmış belgelere Yunanistan, Mısır, Anadolu, Suriye, Kuzey Mezopotamya, İran, Afganistan ve Pakistan’a kadar pek çok yerde rastlamak mümkün. Süryanice de Ârâmi dilinin alt dallarından biri. Kumran yazmaları ve İbranice olan Eski Ahid’in bazı bölümleri, bu dilin Filistin Ârâmicesi denilen lehçesinde kaleme alınmış. Aynı şekilde Matta İncili’nin aslı da Ârâmice. Hazreti İsa’nın ana dilinin de Taberiye ve Nasıra dolaylarında konuşulan ve Galile Ârâmicesi denilen lehçe olduğu belirtiliyor. Bu antik dilin zaman içinde unutulmaya yüz tutması Malula’yı kıymete bindirmiş. Koruma altına alınan köyde dil okulları açılmış. Malula, Suriye’ye düzenlenen turistik turların ziyaret listelerine alınmış. Hatta Mel Gibson’un yönettiği ‘Tutku’ filminde oynatılmak üzere buradan Ârâmice bilenler çağrılmış.

Malula halkının tamamı Hıristiyan değil, Müslümanlar da yaşıyor burada. Camisi, Müslüman mezarlığı var. Bir kilise ve bir manastırı olan köyde Ârâmiceyle birlikte Arapça da konuşuluyor. Saint Takla Manastırı’nın binaları, dağın tepelerine kadar yükseliyor. Dik merdivenlerle ulaşılan üst kısımda bir de mağara var. Hazreti Meryem’in, İsa Aleyhisselam’ın göğe yükselmesinden sonra Malula’ya geldiğine inanılıyor. Esasen Hazreti Meryem’in oğlunun ardından yaşadığı hayatı ve nerede vefat ettiği, bilinmeyenlerle dolu. Mağarada kayaların arasından bir su çıkıyor. Küçük bir gözde biriken suyu, bir rahibe bizim eski çeşmelerimizdekine benzer zincirli bir tasla ziyaretçilere ikram ediyor.

Malula’nın taş evleri arasından çok sayıda küçük küçük mağara görülüyor. Kayaların nispeten düz kısımlarına kocaman haçlar çizilip etraflarına Arapça metinler yerleştirilmiş. Dağın zirve noktasına, mavi pelerini rüzgârda dalgalanıyor havası veren kocaman bir Hazreti Meryem heykeli yerleştirilmiş. Heykelin altında ise Arapça harflerle “Seyyidetü’s Selâme / Selâmetin Hanımefendisi” yazıyor.

Nüfusun kahir ekseriyeti Müslüman olan Suriye’de Hazreti İsa’nın dilinin orijinal haliyle korunduğu bu kasaba, insanların nasıl barış içerisinde yaşayabileceğine de güzel bir örnek. Halbuki İsrail’in 1967 yılında Suriye’den koparttığı ve yıllar boyu tartışmaların kaynağı olan Golan Tepeleri, Malula’ya çok uzak değil; biri Şam’ın kuzeyinde, diğeri güneyinde.

zamanpazar